Mahilanchi acidmule honary Hinsa (Women Voilence through Acid Attack)
´Ö×Æü»ÖÖÓ“Öß
†òÃÖß›ü´Öãôêû ÆüÖêणÖ¸üß ØÆüÃÖÖ
›üÖò. ¿Öã³ÖÖÓÖग ß ¸üÖšüß ,
¸üÖ•µÖ¿ÖÖÃ¡Ö ×¾Ö³ÖÖÖ¯ÖÏ´ÖãÖ,
ÁÖß´ÖŸÖß ¯Ö.ú.úÖê™êü“ÖÖ ´Ö×Æü»ÖÖ ´ÖÆüÖ×¾ÖªÖ»ÖµÖ, ³ÖãÃÖÖ¾Öôû.
21 ¾µÖÖ ¿ÖŸÖúÖŸÖ ´Ö×Æü»ÖÖÓ“Öß ¯ÖÏÖŸÖß ÆüÖêŸÖ †ÃÖŸÖÖÓÖÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ¾Ö¸ü
ÆüÖêŸÖ †ÃÖ»Öê»Öê ØÆüÃÖÖ“ÖÖ¸üÖ“Öê ¯ÖÏकÖ¸ü †¤üµÖÖ¯ÖÆüß £ÖÖÓ²Ö»Öê नÖÆüß. ˆ»Ö™ü ŸÖê פü¾ÖÃÖÓêפü¾ÖÃÖ ¾ÖÖœüŸÖ †ÖÆêü †ÃÖê
×“Ö¡Ö ÃÖ¾ÖÔ¡Ö ¯ÖÆüÖ¾ÖµÖÖÃÖ ×´ÖôûŸÖê. ±úŒŸÖ þֹý¯Ö ²Ö¤ü»ÖŸÖ गे»Öê ‹¾ÖœüÖ“Ö
ú काµÖ ŸÖÖê ±ú¸üक —ÖÖ»ÖÖ. ¯Öæ¾ÖßÔ ÃÖŸÖß“Öß “ÖÖ»Ö, •Ö¸üšü ×¾Ö¾ÖÖÆü, ²ÖÖ»Ö×¾Ö¾ÖÖÆü,
ÆãÓüÓ›üµÖÖ“Öß ¯ÖÏ£ÖÖ, ¯Ö›ü¤üÖ ¯Ö¬¤üŸÖ, ×¾Ö¬Ö¾ÖÖ ×¾Ö¾ÖÖÆüÖ»ÖÖ ×¾Ö¸üÖê¬Ö
µÖÖÃÖÖ¸üµÖÖ †×Öšü ¯ÖÏ£ÖꓵÖÖ ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖŸÖæÖ ÛáֵÖÖÓ“Öß ØÆüÓÃÖÖ ÆüÖêŸÖ †ÃÖê. áÖßµÖÖÓ¾Ö¸üᯙ †ŸµÖÖ“ÖÖ¸üÖÓ“Öê ¯ÖÏ´ÖÖÖ ú´Öß
—ÖÖ»Öê»Öê ÖÖÆüß. ±ú¸üú ‡ŸÖúÖ“Ö, úß
†ŸµÖÖ“ÖÖ¸üÖ“Öê þֹý¯Ö ²Ö¤ü»ÖŸÖ Öê»Öê. ´Ö×Æü»ÖÖÓ¾Ö¸ü †ò×ÃÖ›ü Æü»»Öê ú¹ýÖ
ן֓Öß ×Ö‘ÖéÖ ÆüŸµÖÖ êú»Öß •ÖÖŸÖê.
³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ×¤ü¾ÖÃÖëÓפü¾ÖÃÖ †òÃÖß›ü Æü»»µÖÖ“Öê ¯ÖÏ´ÖÖÖ ¾ÖÖœüŸÖ
†ÖÆêü. •ÖÖÖŸÖ †Öêú ¤êü¿ÖÖŸÖ ´Ö×Æü»ÖÖÓ¾Ö¸ü †òÃÖß›ü Æü»»Öê
ÆüÖêŸÖÖŸÖ ŸµÖÖŸÖ ¯ÖÏÖ´ÖãµÖÖÖê ²ÖÖÓÖ»ÖÖ¤êü¿Ö , ¯ÖÖ×úßÖÖÖ, †±úÖÖÛÖãÖÖÖ
†ÖÛÖ ³ÖÖ¸üŸÖÖ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ÆüÖêŸÖÖê.
¤ü¸ü ¾ÖÂÖßÔ •ÖÖÖŸÖ 1500 †òÃÖß›ü Æü»»Öê ÆüÖêŸÖÖŸÖ. †¿Öß ÖÖëÓ¤üÖß •ÖÖÖŸÖßú ßָüÖ¾Ö¸ü —ÖÖ»Öê»Öß †ÖÆêü. µÖÖŸÖᯙ 80%
Æü»»Öê Æêü ´Ö×Æü»ÖÖÓ¾Ö¸ü —ÖÖ»Öê»Öê Æü»»Öê †ÖÆêüŸÖ. úÖÆüß
†òÃÖß›ü Æü»»Öê ‹úŸÖ±úßÔ ¯ÖÏê´ÖÖŸÖæÖ, ÆãÓüÓ›üµÖÖ´Öãôêû, ¾Öî¾ÖÖ×Æüú
ÃÖÓ²ÖÓ¬ÖÖŸÖæÖ, úÖî™ãÓüÓײÖú ¾ÖÖ¤üÖŸÖæÖ, ÃÖÓ¯Ö¢Öß“µÖÖ ¾ÖÖ¤üÖ´Öãôêû
µÖÖÓÃÖÖ¸üµÖÖ úÖ¸üÖÖÓ´Öãôêû —ÖÖ»Öê»Öê †ÖÆêüŸÖ. †Ö¬Öã×Öú úÖôûÖŸÖ
ÃÖÖ´ÖÖוÖú , †ÖÛ£ÔÖú, ŸÖÃÖê“Ö ¸üÖ•ÖúßµÖ Öê¡ÖÖŸÖ Ã¡Öß-¯Öã¹ýÂÖ ÃÖ´ÖÖÖŸÖÖ
×Ö´ÖÖÔÖ ú¸üÖê, ¿ÖÖêÂÖÖ ´ÖãŒŸÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö ×Ö´ÖÖÔÖ ú¸üÖê, áÖßµÖÖÓÖß
ÃÖÓ‘Ö™üßŸÖ ÆüÖê‰úÖ †µÖÖµÖÖ×¾Ö¹ý¬¤ü »ÖœüÖ ¤êüüÖê ¾Ö ÃÖ¾ÖÖÕÓÖßÖ
×¾ÖúÖÃÖÖÃÖÖšüß †Ö¾Ö¿µÖú †ÃÖê ¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸üÖ ×Ö´ÖÖÔÖ ú¸üÖê ÆÖ
ÃÖÓ¿ÖÖê¬ÖÖÖ“ÖÖ ´ÖãµÖ ÆêüŸÖã †ÖÆêü.
áÖßµÖÖÓ“Öß ‹êןÖÆüÖ×ÃÖú ¯ÖÖÀ¾ÖÔ³Öã´Öß
áÖßµÖÖÓ“µÖÖ
‹êןÖÆüÖ×ÃÖú úÖ»ÖÖÓ›üÖ“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü êú»µÖÖÃÖ ¯ÖÏÖ“ÖßÖ úÖ»ÖÖÓ›üÖŸÖ
áÖ߯Öã¹ýÂÖ ÃÖ´ÖÖÖŸÖÖ ÆüÖêŸÖß †ÃÖê ×“Ö¡Ö ×¤üÃÖŸÖê. ¯Ö¸ÓüÓŸÖã úÖ»ÖÖÓŸÖ¸üÖÖê µÖ㬤ü, †Öú´ÖÖ,
¾Ö †®ÖÖÃÖÖšüß“Öß ³Ö™üÓúŸÖß µÖÖ ‘Ö™üÖê´Öãôêû áÖßµÖÖÓ´Ö¬µÖê “Öæ»Ö ¾Ö ´Öæ»Ö Æê üÖê¡Ö
¤êü‰úÖ ×ŸÖ»ÖÖ ²ÖÓ¤üßÃŸÖ ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öê.
¯Ö׸üÖÖ´Öß Ã¡ÖßµÖÖÓÖÖ ãú™ãÓüÓ²ÖÖŸÖ ¾Ö ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖ ¤ãüµµÖ´Ö ãÖÖÖ
¯ÖÏÖ¯ŸÖ —ÖÖ»µÖÖÖê ן֓Öê ¿ÖÖêÂÖÖ ÆüÖê‰ú »ÖÖÖ»Öê.
´Ö¬µÖµÖãÖßÖ
úÖ»ÖÖÓ›üÖŸÖ Ã¡Öß êú¾Öôû ˆ¯Ö³ÖÖêµÖ ¾ÖßÖã ´ÖÖÖ»Öß Öê»Öß. ŸµÖÖ´Öãôêû áÖßµÖÖÓ“Öß Ö¸êü ê¤üß ×¾ÖúÎß ÆüÖê‰ú
»ÖÖÖ»Öß. áÖËßµÖÖÓ“Öê •Öß¾ÖÖ †ÃÖã¸ü×ÖŸÖ
²ÖÖ»Öê. ן֓µÖÖ¾Ö¸ü †µÖÖ¾Ö †ŸµÖÖ“ÖÖ¸ü
ÆüÖê‰ú »ÖÖÖ»Öê. †Öêú •ÖÖ“Öú ²ÖÓ¬ÖÖê
áÖßµÖÖÓ¾Ö¸ü »ÖÖ¾Ö»Öß Öê»Öß . ŸµÖÖ´Öãôêû
ÆüÖ ´Ö¬µÖµÖãÖßÖ úÖ»ÖÖÓ›ü áÖßµÖÖÓÃÖÖšüß †ÖÓ¬ÖÖ¸ü´ÖµÖ šü¸ü»ÖÖ.
†Öêú
ÃÖ´ÖÖ•ÖÃÖã¬ÖÖ¸üú •ÖÃÖê - ¸üÖ•ÖÖ ¸üÖ´Ö´ÖÖêÆüÖ ¸üÖòµÖ, ¤üÖ¤üÖ³ÖÖ‡Ô ÖÖî¸üÖê•Öß,
´ÖÆüÖŸ´ÖÖ ±ãú»Öê, ´ÖÆüÖŸ´ÖÖ ÖÖÓ¬Öß, ˆÖò. ²ÖÖ²ÖÖÃÖÖÆêü²Ö †ÖÓ²Öê›üú¸ü µÖÖÓ“µÖÖ
ÃÖÖŸÖŸµÖÖ“µÖÖ ¯Öϵ֟ÖÖÖê ÛáֵÖÖÓÖÖ Ã¾ÖÖŸÖÓ¡Ö ¤êüµÖÖŸÖ †Ö»Öê. ÛáֵÖÖÓÖÖ
Û¿ÖÖÖÖ“Öß ¤üÖ¸êü ˆ‘Ö›üß ú¹ýÖ ¤êüµÖÖŸÖ †Ö»Öß. ŸµÖÖÓ“µÖÖŸÖ
†ÖŸ´Ö×¾Ö¿¾ÖÖÃÖ ¾ÖÖœüÖ¾ÖÖ , ŸµÖÖ Ã¾ÖÖ¾Ö»ÖÓ²Öß ¾ÆüÖ¾µÖÖ ÆüµÖÖ ÃÖÖšüß ÃÖÖ´ÖÖוÖú
¾Ö †ÖÛ£Öú Öê¡ÖÖŸÖ ÃÖ´ÖÖÖ ÃÖÓ¬Öß ¤êüµÖÖ“ÖÖ ¯Ö쵅م ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ. †Ö¬Öã×Öú
úÖôûÖŸÖ –ÖÖÖ ¾Ö ×¾Ö–ÖÖÖÖ“µÖÖ ¯ÖÏÖŸÖß´Öãôêû ¾Ö ÃÖ´ÖÖ•ÖÃÖã¬ÖÖ¸üúÖÓ“µÖÖ
¯Öϵ֟ÖÖÓ´Öãôêû ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖß »Ö †×Ö™ü ¹ýœüß ¯Ö¸ÓüÓ¯Ö¸üÖ ¾Ö áÖßµÖÖÓ“Öß
ÆüÖêÖÖ¸üß ØÆüÃÖÖ µÖÖ»ÖÖ ×¾Ö¸üÖê¬Ö êú»ÖÖ Öê»ÖÖ. ŸµÖÖ“Ö¾Öêôûß Ã¡ÖßµÖÖÓ´Ö¬µÖê •ÖÖÖéŸÖß
‘Ö›ü¾ÖæÖ †ÖÖµÖÖ“ÖÖ ¯Ö쵅م êú»ÖÖ Öê»ÖÖ.
ŸµÖÖ´Öãôêû ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¸üÖ™üÒÃÖÓ‘ÖÖÖê
´ÖÖÖ¾Öß ÆüŒúÖ“µÖÖ •ÖÖÆü߸üÖÖ´µÖÖŸÖ Ã¡Öß ¯Öã¹ýÂÖ ÃÖ´ÖÖÖŸÖê»ÖÖ
´ÖÖµÖŸÖÖ ×¤ü»Öß. ŸµÖÖ“ÖÖ“Ö ¯Ö׸üÖÖ´Ö
1975 Æêü ¾ÖÂÖÔ †ÖÓŸÖ¸ü¸üÖ™üÒßµÖ ´ÖÆüß»ÖÖ ¤ü¿Öú ´ÆüÖæÖ ‘ÖÖêÂÖßŸÖ ú¸üµÖÖŸÖ
†Ö»Öê. µÖÖ ¤ü¿ÖúÖŸÖ Ã¡ÖßµÖÖÓ“Öß
¯ÖÏÖŸÖß ×¾ÖúÖÃÖÖ“µÖÖ ¾Ö ÃÖ¿ÖŒŸÖß ú¸üÖÖ“µÖÖ ¥ü™üßÖê ÃÖ¾Ö»ÖŸÖß, †Ö¸üÖÖ,
ÃÖÓ¸üÖÖ †Ö¤üß ²ÖÖ²Öß Ã¡ÖßµÖÖÓÖÖ ˆ¯Ö»Ö²¬Ö ú¹ýÖ ¤êüµÖÖ“ÖÖ ¯Ö쵅م êú»ÖÖ
Öê»ÖÖ. †ÃÖê †ÃÖŸÖÖÓÖÖÆüß Ã¡ÖßµÖÖÓ¾Ö¸üᯙ †ŸµÖÖ“ÖÖ¸üÖÓ“Öê ¯ÖÏ´ÖÖÖ ú´Öß
—ÖÖ»Öê»Öê ÖÖÆüß. ±ú¸üú ‡ŸÖúÖ“Ö, úß
†ŸµÖÖ“ÖÖ¸üÖ“Öê þֹý¯Ö ²Ö¤ü»ÖŸÖ Öê»Öê.
´Ö×Æü»ÖÖ
ØÆüÃÖÖ :-
´Ö×Æü»ÖÖÓ¾Ö¸ü ÆüÖêÖÖ¸üß ØÆüÃÖÖ
ØúÓ¾ÖÖ ×ŸÖ“Öê ÆüÖêÖÖ¸êü ¿ÖÖêÂÖÖ
Æüß ‘Ö™üÖÖ Ö¾ÖßÖ ÖÖÆüß.
ŸµÖÖ´ÖÖÖê Öã¯Ö ´ÖÖêšüÖ ‡×ŸÖÆüÖÃÖ †ÖÆêü. µÖÖŸÖ ÃÖ¾ÖÔ“Ö ¾ÖÖÖÔŸÖᯙ ´Ö×Æü»ÖÖÓ“Öß
ØÆüÓÃÖÖ ÆüÖêŸÖê. êú¾Öôû ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ“Ö
×Æü ØÆüÓÃÖÖ ÆüÖêŸÖê †ÃÖê ÖÖÆüß ŸÖ¸ü ÃÖÓ¯ÖãÖÔ •ÖÖÖŸÖ Ã¡ÖßµÖÖÓ“Öß ÆüÖêÖÖ¸üß
†´ÖÖÖ¾ÖßµÖ ØÆüÓÃÖÖ ÃÖÖŸÖŸµÖÖÖê “ÖÖ»Öæ †ÖÆêü.
þ֟ÖÓ¡Ö ³ÖÖ¸üŸÖÖ“ÖÖ ×¾ÖúÖÃÖ ÆüÖ •ÖÃÖÖ ÃÖÖŸÖŸµÖÖÖê ¯Öãœêü “ÖÖ»ÖŸÖ
†ÖÆêü. ŸµÖÖ“Ö¾Öêôûß Ã¡ÖßµÖÖÓ“Öß ×¤ü¾ÖÃÖëÓפü¾ÖÃÖ ¿ÖÖêÂÖÖ ÆüÖêŸÖ †ÖÆêü.
áÖßµÖÖÓ“Öß êú»Öß •ÖÖÖÖ¸üß ØÆüÓÃÖÖ ØúÓ¾ÖÖ ×ŸÖ“Öê ¿ÖÖêÂÖÖ ÆüÖ ³ÖÖ¸üŸÖÖ“ÖÖ
‹ú ³ÖÖÖ ²ÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü. ¤ü¸ü¸üÖê•Ö
¾ÖŸÖÔ´ÖÖÖ¯Ö¡ÖË, ×™ü.¾Æüß. ‡. ÃÖÓÃÖã“ÖÖ ÃÖÖ¬ÖÖÖÓ«üÖ¸êü ´Ö×Æü»ÖÖÓ¾Ö¸ü
ÆüÖêÖÖ¸üß ØÆüÃÖÖ †Ö¯ÖÖÖÃÖ ‹êúÖ¾ÖµÖÖÃÖ ¾Ö ¯ÖÆüÖ¾ÖµÖÖÃÖ ×´ÖôûŸÖê.
ÃÖÖ´ÖÖוÖú , †ÖÛ£ÔÖú, ¾Ö ¸üÖ•ÖúßµÖ
Öê¡ÖÖŸÖ úÖµÖÔ ú¸üÖÖ·µÖÖ ´Ö×Æü»ÖÖÓÖÖ ²Ö»ÖÖŸúÖ¸ü , ¯Ö»ÖÖµÖÖ,
ÆãÓüÓ›üµÖÖ´Öãôêû ÆüÖêÖÖ¸üß ÆüŸµÖÖ, µÖÖŸÖÖÖ , ŸÖß“Öß êú»Öß •ÖÖÖÖ¸üß
”êû›ü-”ûÖ›ü, »ÖîÖàÓú †ŸµÖÖ“ÖÖ¸ü,
ן֓Öß êú»Öß •ÖÖÖÖ¸üß †ÖµÖÖŸÖ ¾Ö ×ÖµÖÖÔŸÖ
ŸÖÃÖê“Ö ¾Ö꿵ÖÖ¾Öé¢Öß µÖÖ´Öãôêû áÖßµÖÖÓ“Öß ´ÖÖêšüµÖÖ ¯ÖÏ´ÖÖÖÖŸÖ ØÆüÃÖÖ
ÆüÖê‰ú »ÖÖÖ»Öß . ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ¤ü¸ü 29
×´Ö×Ö™üÖ»ÖÖ ‹úÖ ´Ö×Æü»Öê¾Ö¸ü ØÆüÃÖÖ
ÆüÖêŸÖê. ¤ü¸ü¸üÖê•Ö ÆãÓüÓ›üµÖÖ´Öãôêû 50
Ö™ü»Öê ´Ö×Æü»ÖÖ ØÆüÃÖÖ †Ö•ÖÆüß Û¿ÖÖßŸÖ ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ¯Öãœêü ´Ö×Æü»ÖÖÓ“Öß
ÃÖã¸ü×ÖŸÖŸÖÖ ÆüÖ ‹ú ´ÖÖêšüÖ¯ÖÏ¿Ö ×Ö´ÖÖÔÖ —ÖÖ»ÖÖ †ÖÆêü.
¯ÖÖê»ÖßÃÖ
¸êüúÖòü›Ôü ÖãÃÖÖ¸ü ´Ö×Æü»ÖÖÓ¾Ö¸ü —ÖÖ»Öê»Öê †ŸµÖÖ“ÖÖ¸ü µÖÖ“Öê ´ÖÖêšêü ¯ÖÏ´ÖÖÖ
¯ÖÆüÖ¾ÖµÖÖÃÖ ×´ÖôûŸÖê. ¯Öæ¾ÖßÔ
²Ö»ÖÖŸúÖ¸ü, ´Öã»ÖàÓ“Öß êú»Öß •ÖÖÖÖ¸üß ”êû›ü”ûÖ›ü µÖÖ ÖÖê™üß ¯ÖÖê»ÖßÃÖ šüÖµÖÖŸÖ ÖÖëÓ¤ü
êú»Öß •ÖÖŸÖ ÖÖÆüß. úÖ¸üÖ µÖÖ ‘Ö™üÖÖÓ“ÖÖ Ã¡ÖßµÖÖÓ“µÖÖ ¾µÖŒŸÖßÖŸÖ
•Öß¾ÖÖÖŸÖ ¯Ö׸üÖÖ´Ö ÆüÖêŸÖÖê.
“ÖÖ¸üÖ“Öê ¤üÖÖ»Ö êú»Öê •ÖÖŸÖÖŸÖ .
¤ü¸ü 3 ×´ÖÖß™üÖÓ¾Ö¸ü ´Ö×Æü»Öê“ÖÖ ØÆüÃÖê“ÖÖ ‹ú Ö™ü»ÖÖ ÃÖÖ¤ü¸ü
ÆüÖêŸÖÖê. ‹úÖ ¾ÖÂÖÖÔŸÖ 7600 ´Ö×Æü»ÖÖ
ÆãÓüÓ›üÖ²Öôûß •ÖÖŸÖÖŸÖ.
´Ö×Æü»ÖÖÓ¾Ö¸üß»Ö
†ŸµÖÖ“ÖÖ¸ü (2006ŸÖê 2010)
|
¾ÖÂÖÔ
|
|||||
†¯Ö¸üÖ¬Ö
|
2006
|
2007
|
2008
|
2009
|
2010
|
2009
ŸÖê 2010´Ö¬µÖê —ÖÖ»Öê»Öê ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔÖ (™üŒêú¾ÖÖ¸üß)
|
1. ²Ö»ÖÖŸúÖ¸ü
|
19348
|
20737
|
21467
|
21397
|
22172
|
3.6
|
2.
†¯ÖÆü¸üÖ
|
17414
|
20416
|
22939
|
25741
|
29795
|
15.7
|
3.
ÆãÓüÓ›üÖ²Öôûß
|
7618
|
8093
|
8172
|
8383
|
8391
|
0.1
|
4. µÖÖŸÖÖÖ
|
63128
|
75930
|
81344
|
89546
|
94041
|
5.0
|
5.
”êû›ü”ûÖ›ü
|
36617
|
38734
|
40413
|
38711
|
40613
|
4.9
|
6. »ÖîØÖú
¿ÖÖêÂÖÖ
|
9966
|
10950
|
12214
|
11009
|
9961
|
-9.5
|
7.
´Öã»ÖàÓ“Öß †ÖµÖÖŸÖ
|
67
|
61
|
67
|
48
|
36
|
-25.0
|
8.
ÃÖŸÖ߯ÖÏ£Öê»ÖÖ ×¾Ö¸üÖê¬Ö
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
--
|
9. ¾Ö꿵ÖÖ
¾µÖ¾ÖÃÖÖµÖ
|
4541
|
3568
|
2659
|
2474
|
2499
|
1.0
|
10.
†Û¿»Ö»ÖŸÖÖ
|
1562
|
1200
|
1025
|
845
|
895
|
5.9
|
11.
ÆãÓüÓ›üÖ×¾Ö¸üÖê¬Öß †Û¬Ö×ÖµÖ´Ö
|
4504
|
5623
|
5555
|
5650
|
5182
|
-8.3
|
‹ãúÖ
|
164765
|
185312
|
195856
|
203804
|
213585
|
4.8
|
µÖÖ †Öú›üµÖÖÓ¾Ö¹ýÖ Ã¡ÖßµÖÖÓ¾Ö¸ü ÆüÖêÖÖ¸êü ¿ÖÖêÂÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ »ÖÖÖŸÖ
µÖêŸÖê. µÖÖ ØÆüÃÖêŸÖ úÖÆüß ØÆüÃÖÖ ÆüµÖÖ
Öôû±úÖÃÖ »ÖÖ¾ÖæÖ ÆüÖêŸÖÖŸÖ. ŸÖ¸ü
úÖÆüß ´Ö×Æü»ÖÖ Ã¾ÖŸÖ:»ÖÖ •ÖÖôæûÖ
‘ÖêŸÖÖŸÖ. Øú¾ÖÖ †ÖŸ´ÖÆüŸµÖê“ÖÖ ´ÖÖÖÔ ÛþÖúÖ¸üŸÖÖŸÖ. ¯Ö¸ÓüÓŸÖã µÖÖ
‘Ö™üÖê²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö ´Ö×Æü»ÖÖÓ¾Ö¸ü †ò×ÃÖ›ü Æü»»Öê ú¹ýÖ ×ŸÖ“Öß ×Ö‘ÖéÖ ÆüŸµÖÖ
êú»Öß •ÖÖŸÖê. µÖÖŸÖ ×ŸÖ“ÖÖ ¤üÖêÂÖÆüß
ÖÃÖŸÖÖê. ‹úŸÖ±úßÔ ¯ÖÏê´ÖÖ¯ÖÖê™üß
†£Ö¾ÖÖ ¯ÖŸÖ߯֟Öß“µÖÖ ³ÖÖÓ›üÖÖŸÖæÖ
áÖßµÖÖÓ¾Ö¸ü †òÃÖß›ü ™üÖæúÖ ×ŸÖ»ÖÖ ×¾Ö¤üÎã¯Ö ú¸üµÖÖ“ÖÖ ¯Öϵ֟Ö
êú»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê.
†òÃÖß›ü
Æü»»Öê
•ÖÖÖŸÖ †Öêú ¤êü¿ÖÖŸÖ ´Ö×Æü»ÖÖÓ¾Ö¸ü †òÃÖß›ü Æü»»Öê
ÆüÖêŸÖÖŸÖ ŸµÖÖŸÖ ¯ÖÏÖ´ÖãµÖÖÖê ²ÖÖÓÖ»ÖÖ¤êü¿Ö , ¯ÖÖ×úßÖÖÖ,
†±úÖÛÖŸÖãÖÖÖ †ÖÛÖ ³ÖÖ¸üŸÖÖ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ÆüÖêŸÖÖê ¤ü¸ü ¾ÖÂÖßÔ •ÖÖÖŸÖ
1500 †òÃÖß›ü Æü»»Öê ÆüÖêŸÖÖŸÖ. †¿Öß
ÖÖëÓ¤üÖß •ÖÖÖŸÖßú ßָüÖ¾Ö¸ü
—ÖÖ»Öê»Öß †ÖÆêü. µÖÖŸÖᯙ 80% Æü»»Öê Æêü ´Ö×Æü»ÖÖÓ¾Ö¸ü —ÖÖ»Öê»Öê
†ÖÆêüŸÖ. úÖÆüß †òÃÖß›ü Æü»»Öê ‹úŸÖ±úßÔ ¯ÖÏê´ÖÖŸÖæÖ, ÆãÓüÓ›üµÖÖ´Öãôêû,
¾Öî¾ÖÖ×Æüú ÃÖÓ²ÖÓ¬ÖÖŸÖæÖ, úÖî™ãÓüÓײÖú ¾ÖÖ¤üÖŸÖæÖ, ÃÖÓ¯Ö¢Öß“µÖÖ
¾ÖÖ¤üÖ´Öãôêû µÖÖÓÃÖÖ¸üµÖÖ úÖ¸üÖÖÓ´Öãôêû —ÖÖ»Öê»Öê †ÖÆêüŸÖ. ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ÃÖÖ 2000 ´Ö¬µÖê 174 ‘Ö™üÖÖ ÆüµÖÖ
†òÃÖß›ü´Öãôêû ÖÖëÓ¤ü×¾Ö»µÖÖ Ö껵ÖÖ †ÖÆêü.
1999 ¯ÖÖÃÖæÖ ŸÖê 2010 ¯ÖµÖÕÓŸÖ“ÖÖ †òÃÖß›ü Æü»»µÖÖ“ÖÖ ÃÖÓµÖÖŸ´Öú
†³µÖÖÃÖ êú»µÖÖÃÖ †ÃÖê ×Ö¤ü¿ÖÔÖÖÃÖ µÖêŸÖê úß, 2152 áÖßµÖÖ ¾Ö ´Öã»Öß
†òÃÖß›ü“µÖÖ Û¿ÖúÖ¸ü —ÖÖ»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ.
ŸÖ¸ü ¯Öã¹ýÂÖ ¾Ö ´Öã»ÖÖÓ“Öß ÃÖÓµÖÖ 983 †ÖÆêü. µÖÖ¾Ö¹ýÖ
†ÃÖê »ÖÖÖŸÖ µÖêŸÖê úß 68.64% ´Ö×Æü»ÖÖ ÆüµÖÖ Ö껵ÖÖ 10 ¾ÖÂÖÖÔŸÖ
†òÃÖß›ü ´Öãôêû ŸµÖÖÓ“Öß ØÆüÓÃÖÖ —ÖÖ»Öß.
¯Öã¹ýÂÖÖÓ“µÖÖ ŸÖã»ÖÖêŸÖ áÖßµÖÖÓ“Öß ÃÖÓµÖÖ Æüß •ÖÖÃŸÖ †ÖÆêü. µÖÖ ¤ü¸ü´µÖÖÖ —ÖÖ»Ö껵ÖÖ ´Ö×Æü»ÖÖÓ¾Ö¸üß»Ö
†òÃÖß›üÆü»»µÖÖ“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü êú»µÖÖÃÖ 17% ´Ö×Æü»ÖÖÓÖß »ÖÖÖÃÖ ×¾Ö¸üÖê¬Ö
êú»ÖÖ, 5% ÆãÓüÓ›üµÖÖ¯ÖÖµÖß, 6% ´Ö×Æü»ÖÖ úÖî™ãÓüÓزÖÓú ¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸üÖÖ´Öãôêû ,
9% ´Ö×Æü»ÖÖ ¾Öî¾ÖÖ×Æüú ÃÖÓ²ÖÓ¬ÖÖ“µÖÖ ¾ÖÖ¤üÖ´Öãôêû ŸÖ¸ü 39% ´Ö×Æü»ÖÖ ÃÖÓ¯Ö¢Öß“µÖÖ
¾ÖÖ¤üÖ´Öãôêû , 11% ´Ö×Æü»ÖÖ †µÖ úÖÆüß úÖ¸üÖÖÓ´Öãôêû ŸÖ¸ü 13% ´Ö×Æü»ÖÖÓ“Öß
†×ÃÖ›ü Æü»»µÖÖ“Öß úÖ¸üÖê ÃÖ´Ö•Ö»Öê»Öß ÖÖÆüߟÖ. †¿ÖÖ¯ÖÏúÖ¸êü, 1999 ŸÖê
2010 µÖÖ ¤ü¸ü´µÖÖÖ Ã¡ÖßµÖÖÓ“Öß
†òÃÖß›ü´Öãôêû ÆüŸµÖÖ —ÖÖ»Öß. †¿Öß“Ö ‹ú
‘Ö™üÖÖ •µÖÖ ´Ö¬µÖê ŸµÖÖ ´Öã»Öß“ÖÖ úÖÆüàÓ“Ö ¤üÖêÂÖ ÖÃÖŸÖÖÓÖÖÆüß ŸÖß †òÃÖß›ü Æü»»µÖÖ“Öß
Û¿ÖúÖ¸ü ²ÖÖŸÖê. ŸµÖÖ ´Öã»Öß“Öê ÖÖ¾Ö
†ÖÆêü ãú. ¯ÖÏߟÖß ¸üÖšüß
¯ÖÏߟÖß
¸üÖšüß ¾Ö¸üᯙ †òÃÖß›ü Æü»»ÖÖ
:-
³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ×¤ü¾ÖÃÖëÓפü¾ÖÃÖ †òÃÖß›ü Æü»»µÖÖ“Öê
¯ÖÏ´ÖÖÖ ¾ÖÖœüŸÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖŸÖ ×¯ÖÏŸÖß
¸üÖšüß“Öß êúÃÖ Æüß †³µÖÖÃÖÖÃÖÖšüß ˆ¤üÖÆü¸üÖ ´ÆüÖæÖ ‘ÖêŸÖ»Öê»Öß †ÖÆêü.
ׯÖÏŸÖß ¸üÖšüß Æüß ‹ú ŸÖ¹ýÖ ´Öã»ÖÖß †ÃÖæÖ ŸÖß †Ö¯Ö»µÖÖ ˆ×¤ü¤Ëü™üµÖ
¯ÖÏÖ¯ŸÖßÃÖÖšüß ÃÖÖŸÖŸµÖÖÖê †³µÖÖÃÖ ú¸üÖÖ¸üß ×¾ÖªÖ£ÖáÖß ÆüÖêŸÖß. †³µÖÖÃÖÖ´Öãôêû ןֻÖÖ ´ÖãÓ²Ö‡Ô µÖê£Öß»Ö
ÖÖîÃÖêÖÖ µÖÖ ãú»ÖÖ²ÖÖŸÖᯙ ¤ü¾ÖÖÖÖµÖÖŸÖ ×ŸÖ»ÖÖ Ã™üÖò±ú ÖÃÖÔ ´ÆüÖæÖ
ןֻÖÖ ÖÖîú¸üß ×´ÖôûÖ»Öß. ŸµÖÖ
×Ö´Öᛙ ŸÖß ×¤ü»»ÖßÆæü æÖ ´ÖãÓ²Ö‡Ôú›êü ¸ü¾ÖÖÖÖ —ÖÖ»Öß. 2 ´Öê 2013 ¸üÖ•Öß ÃÖúÖôûß ²ÖÖÓ¤üÖ ™üü×Ôü´ÔÖÖ»Ö
Ùü¿ÖÖ¾Ö¸ü ŸÖß ¸êü»¾ÖêŸÖæÖ ˆŸÖ¸üŸÖ †ÃÖŸÖÖÓÖÖ
ŸÖê£Öê ŸÖÖëÓ›üÖ¾Ö¸ü ¹ý´ÖÖ»Ö ²ÖÖÓ¬Ö»Ö껵ÖÖ ‹úÖ µÖã¾ÖúÖÖê ן֓µÖÖ
“ÖêÆü·µÖÖ¾Ö¸ü †ò×ÃÖ›ü ±êúú»Öê. µÖÖ¾Öêôûß ×ŸÖ“µÖÖ ÃÖÖê²ÖŸÖ ׯÖÏŸÖß“Öê ¾Ö›üß»Ö
†´Ö¸üØÃÖÆü , úÖúÖ ×¾ÖÖÖê¤ü ãú´ÖÖ¸ü, ¾Ö úÖãú ÃÖã×ÖŸÖÖ ÃÖÖê²ÖŸÖ
ÆüÖꟵÖÖ. µÖÖ¾Öêôûß ×ŸÖ“µÖÖ †ÓÖÖ¾Ö¸ü
™üÖúµÖÖŸÖ †Ö»Ö껵ÖÖ †ò×ÃÖ›ü“Öê úÖÆüß £ÖëÓ²Ö ›üÖ¾µÖÖ ›üÖêôûµÖÖŸÖ ¾Ö
ŸÖÖëÓ›üÖŸÖ Öê»Öê. ŸµÖÖ ¯ÖÏÃÖÓÖß
¯ÖÏߟÖß»ÖÖ ¤ü¾ÖÖÖÖµÖÖŸÖ šêü¾ÖµÖÖŸÖ
†Ö»Öê. ˆ¯Ö“ÖÖ¸ü “ÖÖ»Öæ †ÃÖŸÖÖÓÖÖ“Ö 1
•ÖæÖ 2013 ¸üÖê•Öß ´ÖãÓ²Ö‡Ô ´Ö¬µÖê ן֓ÖÖ Ã¾ÖÖÔ¾ÖÖÃÖ —ÖÖ»ÖÖ. ÃÖã¸ü¾ÖÖŸÖß»ÖÖ †ÃÖÖ ÃÖÓ¿ÖµÖ †Ö»ÖÖ úß,
ן֓µÖÖ¾Ö¸ü —ÖÖ»Öê»ÖÖ ÆüÖ Æü»»ÖÖ ‹úŸÖ±úßÔ ¯ÖÏê´ÖÖŸÖæÖ —ÖÖ»Öê»ÖÖ †ÃÖÖ¾ÖÖ. úÖ¸üÖ ŸµÖÖ¯Öæ¾ÖßÔ ²Ö¸êü“Ö †òÃÖß›ü Æü»»Öê
‹úŸÖ±úßÔ ¯ÖÏê´ÖÖŸÖæÖ —ÖÖ»Öê»Öê ÆüÖêŸÖê.
¯ÖÏߟÖß Æüß ŸÖ¹ýÖ †ÃÖ»µÖÖ´Öãôêû ÃÖÆüÖ•Ößú“Ö †ÃÖÖ ÃÖÓ¿ÖµÖ µÖêÖê
þÖÖ³ÖÖ×¾Öú ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖ ¥ü™üßÖê
¯ÖÖê»ÖßÃÖÖÓÖßÆüß †Ö¯Ö»Öß “ÖÖîú¿Öß ÃÖã¹ý êú»Öß. ¯Ö¸ÓüÓŸÖã ÃÖÓ¿ÖµÖß Ö ÃÖÖ¯Ö›ü»µÖÖÖê ¯ÖÏߟÖß“µÖÖ ¾Ö›üß»ÖÖÓÖß ´ÖãÓ²Ö‡Ô
ÆüÖµÖúÖê™üÖÔŸÖ µÖÖ“ÖßúÖ ÃÖÖ¤ü¸ü êú»Öß úß, µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ‘Ö™üÖê“Öß ŸÖ¯ÖÖÃÖÖß
¯ÖÖê»ÖßÃÖÖÓ‹ê¾Ö•Öß ÃÖß.²Öß.†ÖµÖ. ú›æüÖ ¾ÆüÖ¾Öß. ŸÖê¾ÆüÖ ÆüÖµÖ úÖê™üÖÔÖê µÖÖ
‘Ö™üÖê“Öß “ÖÖîú¿Öß ú¸üµÖÖ“Öß •Ö²ÖÖ²Ö¤üÖ¸üß ´ÖãÓ²Ö‡Ô ¯ÖÖê»ÖßÃÖ †¯Ö¸üÖ¬Ö
¿ÖÖÖêú›êü ÃÖÖê¯Ö×¾Ö»Öß.
†¿Öß“Ö
‘Ö™üÖÖ 23 ¾ÖÂÖÖÔ“µÖÖ †Óæú¸ü ¯ÖÖ¾ÖÖ¸ü µÖÖÖê ¯ÖÏߟÖß ¸üÖšüß ¾Ö †òÃÖß›ü ™üÖæúÖ
êú»Öß. •µÖÖ¾Öêôûß ¯ÖÏߟÖß“Öê ¿Ö¾Ö †ÓŸÖß´Ö ÃÖÓÃúÖ¸üÖÃÖÖšüß ‘Ö¸üß †ÖÖµÖÖŸÖ
†Ö»Öê ŸµÖÖ¾Öêôûß ÃÖÓ¯ÖãÖÔ
úÖò»ÖÖß ¤ãü:Öß —ÖÖ»Öß ÆüÖêŸÖß. ŸµÖÖÓ“µÖÖ ‘Ö¸üÖŸÖᯙ »ÖÖêúÖÓÖß ŸÖß“ÖÖ
ÃÖÓ¿ÖµÖßŸÖ ÃÖÖ¯Ö›üÖ¾ÖÖ µÖÖÃÖÖšüß úÖÆüß
ŸÖÖÃÖ ¸üßµÖÖ¾Ö¸ü ¯ÖϤü¿ÖÔÖ êú»Öê.
¿Öê¾Ö™üß ¯ÖÖê»ÖßÃÖ ÃÖ´ÖÖÖÖŸÖ
¯ÖÏߟÖß“ÖÖ †ÓŸÖß´Ö ×¾Ö¬Öß êú»ÖÖ Öê»ÖÖ.
µÖÖ
“ÖÖîú¿ÖßŸÖ †ÃÖê ×Ö¤ü¿ÖÔÖÖŸÖ †Ö»Öê úß, ן֓µÖÖ¾Ö¸ü Æü»»ÖÖ ú¸üÖÖ¸üÖ
¤ãüÃÖ¸üÖ ×ŸÖÃÖ¸üÖ ¾µÖŒŸÖß úÖêÖßÆüß ÖÃÖæÖ ×ŸÖ“µÖÖ“Ö ‘Ö¸üÖ ¿Öê•ÖÖ¸üß
¸üÖÆüÖÖ¸üÖ †ãÓú¸ü ¯ÖÖ»Öß¾ÖÖ»Ö ÆüÖ ÆüÖò™êü»Ö ´ÖòÖê•Ö´ÖëÓ™ü “ÖÖ úÖêÃÖÔ
ú¸üÖÖ¸üÖ ‹ú ×¾ÖªÖ£ÖßÔ ÆüÖêŸÖÖ. ŸµÖÖÖê
¯ÖÏê´ÖÖ¯ÖÖê™üß Æêü éúŸµÖ
êú»Öê»Öê Ö¾ÆüŸÖê. µÖÖ ´ÖÖÖ“Öê úÖ¸üÖ
†ÃÖê ÆüÖêŸÖê úß, †Óãú¸ü“Öê ¾Ö›üß»Ö
ÖêÆü´Öß“Ö ŸµÖÖ“Öß ŸÖã»ÖÖÖ ¿Öê•ÖÖ¸üß ¸üÖÆüÖÖ·µÖÖ ×¯ÖÏŸÖß¿Öß ú¸üߟÖ
ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖŸÖ ¯ÖÏߟÖß»ÖÖ »ÖÖÖ»Öê»Öß
‹ú “ÖÖÓÖ»Öß ÖÖêú¸üß µÖÖ ¯ÖÖÖ¸üÖŸÖæÖ ×ŸÖ»ÖÖ ´Ö×ÆüµÖÖ ¯ÖÖê™üß ŸÖß»ÖÖ
×´ÖôûÖÖ¸êü 50 Æü•ÖÖ¸ü ¹ý¯ÖµÖê µÖÖ´Öãôêû ¯ÖãÆüÖ †Ö¯Ö»µÖÖ»ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ
¾Ö›üß»ÖÖÓ“Öê ²ÖÖê»ÖÖê ‹êúÖ¾Öê »ÖÖÖŸÖᯙ µÖÖ ³ÖߟÖß ¯ÖÖê™üß ŸµÖÖÖê
¸üÖÖÖ“µÖÖ ³Ö¸üÖŸÖ ¯ÖÏߟÖß»ÖÖ“Ö Ö™ü ú¸üµÖÖ“ÖÖ ¯Ö쵅م êú»ÖÖ. ŸµÖÖÖê
†Ö¯Ö»ÖÖ êú»Öê»ÖÖ †¯Ö¸üÖ¬Ö ´ÖÖµÖ êú»ÖÖ.
Æüß
‘Ö™üÖÖ †ÖÆêü ±úÖ¸ü ”ûÖê™üß, ¯ÖÖ µÖÖŸÖ ¤üÖêÂÖ úÖêÖÖ“ÖÖ ? ¯ÖÏߟÖß“ÖÖ ÖŒúß“Ö ÖÖÆüß. µÖÖŸÖ
†Óãú¸ü“ÖÖ ¤üÖêÂÖ ´ÖÖÖÖ¾ÖÖ úß ŸµÖÖ“µÖÖ ¾Ö›üß»ÖÖÓ“ÖÖ ÆüÖ Ö¸üÖ ¯ÖÏ¿Ö †ÖÆêü. ‹Óú¤ü¸üßŸÖ µÖÖ
‘Ö™üÖê“ÖÖ †³µÖÖÃÖ êú»µÖÖÃÖ †Ö¯Ö»µÖÖ †ÃÖê ×Ö¤ü¿ÖÔÖÖÃÖ µÖêŸÖê úß, ÃÖÆü•ÖÖŸÖßÖê ˆ¯Ö»Ö²¬Ö ÆüÖêÖÖ·µÖÖ
†òÃÖß›ü“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü µÖÖŸÖ ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ.
£ÖÖê›êü £ÖÖê›üêú ÖÖÆüß ŸÖ¸ü ‹ú òúÖ ³Ö¹ýÖ †ÖÖ»Öê»Öê †òÃÖß›ü
ן֓µÖÖ †ÖÓÖÖ¾Ö¸ü ™üÖúµÖÖŸÖ †Ö»Öê.
†×ŸÖ¿ÖµÖ þÖÃŸÖ ¤ü¸üÖŸÖ ¾Ö ÃÖÆü•Ö ˆ¯Ö»Ö²¬Ö ÆüÖêÖÖ¸êü †òÃÖß›ü Æêü
¯ÖÏߟÖß“µÖÖ ØÆüÃÖêÃÖ úÖ¸üÖß³ÖæŸÖ šü¸ü»Öê.
áÖßµÖÖÓ¾Ö¸üᯙ ÆüÖêÖÖ¸üß Æüß ÆüàÃÖÖ ŸµÖÖÓ“Öê †ÃŸÖߟ¾Ö ÃÖÓ¯Ö¾ÖÖÖ¸üß
†ÃÖŸÖê. µÖÖŸÖ ¯ÖÏߟÖß ¾ÖÖ“Ö»Öß †ÃÖŸÖß ŸÖ¸ü ŸÖß“ÖÖ ŸÖÖê ×¾Ö¤üÎã¯Ö “ÖêÆü¸üÖ ×ŸÖ»ÖÖ
ÖÖêú¸üßŸÖ †›üÃÖ¸ü šü¸ü»ÖÖ ŸÖ¸ü ÖÃÖŸÖÖ ÖÖ ?
µÖÖ ×¾Ö¤üÎãü¯Ö “ÖêÆü·µÖÖ´Öãôêû ŸÖß ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖ ÃÖÆü³ÖÖÖß
ÆüÖê‰ú ¿Öú»Öß †ÃÖŸÖß úÖµÖ
? ן֓µÖÖ¿Öß úÖêÖß »ÖÖ êú»Öê
†ÃÖŸÖê úÖµÖ ? úÖ¸üÖ ¯ÖÏߟÖß
ÃÖÖ¸üµÖÖ“Ö †Öêú ´Öã»Öß µÖÖ¯Öæ¾ÖßÔ
†òÃÖß›ü“µÖÖ Æü»»µÖÖŸÖ ²Öôûß ¯Ö›ü»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ.
†òÃÖß›ü Æü»»µÖÖ´Öãôêû áÖßµÖÖÓ“Öß ÆüÖêÖÖ¸üß ØÆüÓÃÖÖ
†òÃÖß›ü Æü»»µÖÖ´Öãôêû áÖßµÖÖÓ“Öß ÆüÖêÖÖ¸üß ØÆüÓÃÖÖ
†òÃÖß›ü Æü»»µÖÖ´Öãôêû áÖßµÖÖÓ“Öß ÆüÖêÖÖ¸üß
ØÆüÓÃÖÖ Øú¾ÖÖ Æü»»µÖÖÖÓŸÖ¸ü ¾ÖÖ“Ö»µÖÖÃÖ ×ŸÖ»ÖÖ ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖ •ÖÖµÖÖÃÖÖšüß
»ÖÖÖÖÖ¸üê ¬ÖÖ›üÃÖ ÆüÖ ´ÖÖêšüÖ ¯ÖÏ¿Ö
†ÖÆêü. ×¾ÖéúŸÖ †ÃÖÖ “ÖêÆü¸üÖ
ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖ ‘Öê‰úÖ •ÖÖµÖÖ“Öß ´ÖÖÖÃÖßúŸÖÖ ŸµÖÖ Ã¡ÖßµÖÖÓ´Ö¬µÖê ÖÃÖŸÖê. ŸÖ¿Öß ´ÖÖÖÃÖßúŸÖÖ ŸÖßÖê ²ÖÖ¾Ö»Öß ŸÖ¸üß
ŸÖß“µÖÖ ú›êü ¯ÖÖÆüÖÖ·µÖÖ“Öß ´ÖÖÖÃÖßúŸÖÖ ŸÖß“µÖÖ †ÓŸÖÔ´ÖÖÖ»ÖÖ ²ÖÖê“ÖŸÖ
†ÃÖŸÖê. •Öß¾ÖÓŸÖ †ÃÖæÖÆüß ´Ö¸üÖ¯ÖÏÖµÖ ¾Öê¤üÖÖ ŸµÖÖ Ã¡Öß»ÖÖ †òÃÖß›ü
Æü»»µÖÖ´Öãôêû ³ÖÖêÖÖ¾µÖÖ »ÖÖÖŸÖÖŸÖ.
†¿ÖÖ¾Öêôûß ×ŸÖ“µÖÖ •ÖÖµÖÖÖê ãú™ãÓüÓ²ÖÖ¾Ö¸ü ¤ãü:ÖÖ“Öê ›üÖëÓÖ¸ü
úÖêÃÖôûŸÖê.
†òÃÖß›ü
Æü»»µÖÖ´Öãôêû ÆüÖêÖÖ¸üß Û¿ÖÖÖ ¾Ö ˆ¯ÖÖµÖ :-
¯Öæ¾ÖßÔ †òÃÖß›ü Æü»»µÖÖ´Öãôêû פü»Öß •ÖÖÖÖ¸üß
Û¿ÖÖÖ ±úÖ Ö¸ü“Ö ú´Öß ÆüÖêŸÖß. ¯Ö¸ÓüÓŸÖ㠆׻Öú›êü, †òÃÖß›ü“Öê ¾ÖÖœüŸÖê
Æü»»Öê ×¾Ö“ÖÖ¸ ‘Öê‰úÖ µÖÖ Û¿ÖÖêŸÖ ¾ÖÖœü ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß. •ÖÖê ¾µÖŒŸÖß ÖãÆêüÖÖ¸ü †ÃÖê»Ö ŸµÖÖ»ÖÖ
ú´ÖßŸÖ ú´Öß 10 ¾ÖÂÖêÔ îú¤ü ú¸üµÖÖŸÖ µÖêŸÖê. µÖÖŸÖ •ÖÖßÖßŸÖ •ÖÖÃŸÖ ×¿ÖÖÖ ŸµÖÖ»ÖÖ
•Ö´Öšêü¯Öê“Öß ÆüÖêŸÖê. µÖÖ Û¿Ö¾ÖÖµÖ
ÖãÆêüÖÖ¸üÖ»ÖÖ ×¯Ö›üߟÖÖ“ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ Ö“ÖÔ ú¸üÖ¾ÖÖ »ÖÖÖŸÖÖê. †¿ÖÖ¯ÖÏúÖ¸êü †òÃÖß›ü Æü»»µÖÖ´Öãôêû
ÖãÆêüÖÖ¸üÖ»ÖÖ ×¿ÖÖÖ ×¤ü»Öß •ÖÖŸÖê.
‡Ó›üßµÖÖ ¯ÖßÖ»Ö úÖê›ü“µÖÖ ÃÖꌿÖÖ 320, 322, 325 ¾Ö 326 ÖæÃÖÖ¸ü
ŸµÖÖ»ÖÖ •ÖÖßÖßŸÖ •ÖÖÃŸÖ 7 ¾ÖÂÖÖÔ“µÖÖ
Û¿ÖÖê“Öß ŸÖ¸üŸÖæ¤ü ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß ÆüÖêŸÖß.
¯Ö¸ÓüÓŸÖã ŸÖß Û¿ÖÖÖ ¤ãüÃÖ·µÖÖ»ÖÖ †¿ÖÖ ‘Ö™üÖê¯ÖÖÃÖæÖ ¯Ö¸üÖ¾Öé¢Ö
ú¸üµÖÖÃÖÖšüß ¯Öæ¸êü¿ÖÖ ¾ÖÖ™üŸÖ ÖÖÆüß.
³ÖÖ¸üŸÖÖ“µÖÖ ¿Öê•ÖÖ¸üß»Ö
²ÖÖÓÖ»ÖÖ¤êü¿ÖÖŸÖ †òÃÖß›ü
±êúúÖÖ·µÖÖ»ÖÖ ¯ÖêÖÖò»™üß ¾Ö †òÃÖß›ü ×¾ÖúÖÖ·µÖÖ¾Ö¸üÆüß ×ÖµÖÓ¡ÖÖ
™üÖúµÖÖŸÖ †Ö»Öê †ÖÆêü. †ÃÖê ×ÖµÖÓ¡ÖÖ
³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ šêü¾ÖµÖÖ“Öß †Ö¾Ö¿µÖúŸÖÖ †ÖÆêü.
ŸÖÃÖê“Ö Ã¡ÖßµÖÖÓÖß •ÖÖßÖߟÖ
•ÖÖÃŸÖ ÃÖÓµÖêÖê ¸üÖ•ÖúßµÖ
¯ÖÏÎúßµÖêŸÖ ÃÖÆü³ÖÖÖß ÆüÖê‰úÖ Ã¡ÖßµÖÖÓ“µÖÖ ÃÖã¸üÖߟ֟Öê ÃÖÓ²ÖÓ¬Öß“Öê
úÖµÖ¤êü ú¸üÖ¾ÖµÖÖÃÖ Æü¾Öê. †ÃÖê
êú»µÖÖÖê ³Ö×¾ÖµÖÖŸÖ Ã¡ÖßµÖÖÓ¾Ö¸üᯙ †ŸµÖÖ“ÖÖ¸ü ú´Öß ÆüÖêµÖÖÃÖ ´Ö¤üŸÖ
ÆüÖê‰ú ¿Öêú»Ö.
ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ÖÏÓ£Ö :-
1. ›üÖò. ÃÖÖî.
¿Öã³ÖÖÓÖß ¸üÖšüß, (2013) ¸üÖ•ÖúßµÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖÖ»Öß, îú»ÖÖÃÖ
¯ÖÛ²»Öêú¿ÖÖ, †Öî¸ÓüÓÖÖ²ÖÖ¤ü.
2. ›üÖò. ‹ÃÖ.
‹ÃÖ. ÖÖšüÖôû (2013) ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ
‡×ŸÖÆüÖÃÖÖŸÖß»Ö Ã¡ÖßµÖÖ ¾Ö áÖß •Öß¾ÖÖ, îú»ÖÖÃÖ ¯ÖÛ²»Öêú¿ÖÖ,
†Öî¸ÓüÓÖÖ²ÖÖ¤ü.
3. †ÖãÃÖµÖÖ
×»Ö´ÖµÖê,( 1997) áÖß“Öê ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖß»Ö
ãÖÖÖ ¾Ö ³Öã×´ÖúÖ, ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤üß ´Ö×Æü»ÖÖÃÖÓ‘Ö , ¯ÖãÖê.
4. ÃÖ.´ÖÖ.ÖüÖì
(ÃÖÓ¯ÖÖ¤üú) ÃÖ´ÖÖ•Ö×¾Ö–ÖÖÖ úÖêÂÖ,
5. ú´Ö»Ö
³ÖÖÖ¾ÖŸÖ (1990) áÖß “Öôû¾Öôûß“Öß ¾ÖÖ™ü“ÖÖ»Ö ¯ÖÏÖÖŸÖßú ¯ÖãßÖú ¯ÖÏúÖ¿ÖÖ,
¯ÖãÖê.
टिप्पण्या
टिप्पणी पोस्ट करा